Làm sao để dịch Google cho sát ý?

[carolinejudith]

Máy dịch Google là 1 tiện ích tốt nhưng cũng chỉ là cái máy. Dùng nó cách có hiệu quả là do bạn thôi. Tôi giới thiệu thủ pháp kinh nghiệm sau đây mà tôi hy vọng người đọc hiểu được mình.

Ví dụ, tôi dịch câu ca dao sang tiếng Do Thái theo các bước sau:

Bước 1: Yêu cầu Google dịch câu ca dao này:

- Dịch xuôi:
Đố ai biết lúa mấy cây
Biết sông mấy khúc, biết mây mấy từng.

- Kết quả:
אתה לא יודע הרבה שתילי האורז
הידיעה שיר נחל קטן, מעטים יודעים כל ענן.

- Dịch ngược:
Bạn không biết nhiều cây lúa
Biết một bài hát dòng nhỏ, ít ai biết mỗi đám mây.

Bước 2: Thay đổi từ ngữ cho văn bản tiếng Việt

- Dịch xuôi:
Ai biết số lượng cây lúa?
Ai biết số khúc của sông, và ai biết số tầng của mây?

- Kết quả:
מי יודע את המספר של אורז?
מי מכיר את השיר של הנהר, ומי יודע סיפורים של העננים?

- dịch ngược:
Ai biết được số lượng gạo?
Ai biết bài hát của dòng sông, và ai biết được câu chuyện của những đám mây?

- Nhận xét: chữ "khúc" được hiểu là "khúc ca, khúc hát", chữ "tầng" được hiểu là "câu chuyện"

3- Bước 3: Thay đổi vài từ ngữ nữa trong câu tiếng Việt. Thay chữ "lúa" thành chữ "lúa mì", chữ "khúc" bằng chữ "nhánh" và chữ "tầng" thành chữ "lớp".

- dịch xuôi:
Ai biết được số lượng lúa mì?
Ai biết số nhánh của dòng sông, và ai biết được số lớp của những đám mây?

- Kết quả:
מי יודע את מספר חיטה?
מי יודע את מספר הסניפים של הנהר, ומי יודע את מספר שכבות של עננים?

- dịch ngược
Ai biết được số lượng lúa mì?
Ai biết được số lượng các chi nhánh của sông, và ai biết được số lượng các lớp của các đám mây?

Kết luận: Sau vài bước tuần hoàn "dịch xuôi- dịch ngược - thay đổi từ trong câu dịch xuôi" bạn đã có thể tin rằng người đọc hiểu đúng ý bạn chưa? Với tôi thì tôi thật sự thỏa mãn.

-CAROLINE JUDITH-

[Phiêu Dao]

Nhưng khi làm thơ rồi dịch sang tiếng anh thì người nước ngoài sẽ hiểu chứ?

[carolinejudith]

Bác Phiêu Dao
Thơ là ngôn ngữ nghệ thuật, mức độ xử lý từ và cú pháp rất cao. Google không thể dịch đúng ý được.
Muốn người nước ngoài hiểu ta phải chuyển về văn xuôi với các mệnh đề độc lập cơ . Như ví dụ ở trong bài viết thì câu ca dao đã được chuyển về văn xuôi với 3 mệnh đề độc lập (Proposition indépendante).
Ngoài ra Google cũng hay lẫn lộn Anh Pháp. Ví dụ, dịch nhóm từ "mệnh đề độc lập" sang tiếng Pháp thì nó dịch là "clause d'indépendance", trong đó Clause là từ tiếng Anh.

Tuy nhiên, dù google có dịch sai thì cũng có lúc nó gợi ý chủ đề thơ. Ví dụ trong câu dịch ngược ở bài viết bên trên google cho xuất hiện các cụm từ "bài hát của dòng sông", và "câu chuyện của đám mây". Carol đang có ý định làm bài thơ theo 2 chủ đề này. Carol cũng đang muốn làm thơ dựa vào cuốn tiểu thuyết "Câu chuyện dòng sông" của Hermann Hesse nhưng chưa có tứ thơ.

Google là tiện ích tốt, nhưng không phải là máy thần.
Carol chào bác ạ!

[Phiêu Dao]

Đúng là: Thơ là ngôn ngữ nghệ thuật
Suy ra: Thơ tiếng Anh là ngôn ngữ tiếng anh nghệ thuật
Cho dù, mình dịch sát nghĩa, nhưng cách dùng từ(tiếng anh) chưa hay thì người nước ngoài sẽ chê. Bên cạnh đó, người nước ngoài cũng làm thơ theo lề luật và cú pháp rõ ràng. Giống như ta làm theo vần và tuân thủ bằng trắc để câu thơ thêm uyển chuyển
Đương nhiên, người nước ngoài vẫn biết vần là gì(Lưu ý: họ vẫn biết khái niệm này). Trong tiếng anh, vẫn có những từ phát âm tương tự. Họ gọi là poetry rules
Tham khảo:
http://www.improve-education.org/id49.html

[carolinejudith]

Carol cảm ơn bác PD giới thiệu trang web về 10 rules trong Thơ ca. Rất thú vị khi 1st rule lại là There are no rules.

Nhớ lại thời làm thơ còn chập chững
Thơ em làm đâu cần biết dở hay
Viết thành câu rồi em Enter ngay
Đủ bốn dòng, em post liền lên mạng.

Đời thơ em khởi đầu là như thế
Không vần luật cũng chẳng biết dở hay
(Caroline Judith)

Theo Carol thì cái gọi là "không vần luật" đó chính là vần luật trong vô thức mà ý thức không nghĩ đến. Đời sống tự nhiên đã có nhịp điệu, đã có sự trầm bổng âm thanh, đã có quán tính của thính giác thì ắt là nhịp thơ luật thơ và vần thơ là những yếu tố cần có để mọi người có thể hòa nhịp và hòa âm được cùng nhau.
Thì cũng giống như âm nhạc vậy. Thơ phải có nhịp, có sự thay đổi trầm bổng và có giai điệu cho từng tiết thơ.

BÀI THƠ LÀ MỘT GIAI ĐIỆU

Dẫn nhập hạ âm kết chủ âm
Em là hoàng hậu âm giai trầm
Anh hòa cùng em gam hạ áp
Mượn cung âm nghịch giải quyết xong

-CAROLINE JUDITH-

Nếu so sánh bài bên trên với 1 câu nhạc (=1 đoạn lời ca) thì nó có 4 tiết nhạc. Tiết 1 và tiết 4 hòa bằng âm chủ, tiết 2 hòa bằng âm hạ áp còn tiết 3 thì hòa bằng áp âm (có chứa âm nghịch là thanh trắc được giải quyết bằng âm chủ ở tiết 4).

[Sponsored content]