NGHỆ THUẬT ẨN DỤ

[Phiêu Dao]

Ẩn dụ (tiếng Latin là metaphoria) là một nghệ thuật mang tính trừu tượng cao, thường được sử dụng trong thơ ca và văn xuôi(ít từ và thường cô động). Theo I. A. Richards[1] trong cuốn Tu từ học (The Philosophy of Rhetoric, 1936), bao gồm hai phần:ý nghĩa và phương tiện biểu lộ.. Đặc điểm của ẩn dụ là không biểu lộ rõ nét phần ý nghĩa. Mặc dù, bản chất của ẩn dụ là sự so sánh giữa hai sự vật hiện tượng có tính tương đồng
Quan sát đoạn độc thoại All the world's a stage trích từ tác phẩm As You Like It của William Shakespeare

All the world's a stage,
And all the men and women merely players;
They have their exits and their entrances; — (William Shakespeare, As You Like It, 2/7)

Tạm dịch là:

Thế giới chỉ như là sân khấu,
Và con người ta chỉ là những diễn viên;
Chỉ đi ra hoặc đi vào sân khấu; - (William Shakespeare, As You Like It, 2/7)

Ẩn dụ được coi là một phần không thể tách rời(inseparable) với một bài thơ hay

Trong bài Thuyền với Biển, Xuân Quỳnh viết:

Chỉ có thuyền mới hiểu
Biển mênh mông nhường nào
Chỉ có biển mới biết
Thuyền đi đâu về đâu
(Xuân Quỳnh)

Thuyền-Biển là phép ẩn dụ, giúp ta liên tưởng đến một đôi tình nhân trai gái yêu nhau thắm thiết

Hay:
-Thuyền về có nhớ bến chăng
Bến thì 1 dạ khăng khăng đợi thuyền
thuyền:người con trai
bến:người con gái

Con Thuyền Không Bến của Ðặng Thế Phong:

Ðêm nay thu sang cùng heo may
Ðêm nay sương lam mờ chân mây
Thuyền ai lờ lững trôi xuôi dòng
Như nhớ thương ai chùng tơ lòng
...
Biết đâu bờ bến
Thuyền ơi thuyền trôi nơi đâu?
...
Trên sông bao la
Thuyền mơ bến nơi đâu?

Truyện Kiều-Nguyễn Du:

Lạ gì bỉ sắc tư phong
Trời xanh quen thói má hồng đánh ghen
==>Má hồng là ẩn dụ cho Hoạn Thư

Tóm lại, Nói đến ẩn dụ là chúng ta liên tưởng ngay đến cách nói bóng bẩy, đầy hình ảnh.Ẩn dụ được sử dụng rộng rãi không chỉ trong văn học, thơ ca, đời sống hằng ngày mà còn trong lĩnh vực âm nhạc. Một bài hát đi vào lòng người không chỉ bằng giai điệu âm thanh mà bằng chính những tâm tư , tình cảm của người nghệ sĩ gửi vào những câu chữ, ngôn từ.
Mời tham khảo thêm ở đây:
http://www.ud.edu.vn/bankhcnmt/zipfiles/so44/33-nguthienhung-tranthithanhthao.pdf